Panga to słodkowodna ryba, hodowana głównie w dorzeczu Mekongu, w południowym Wietnamie. Ryba ta zyskała dużą popularność z dwóch prostych powodów. Po pierwsze, panga jest łatwa w hodowli i dlatego jest jedną z najtańszych ryb. Po drugie, panga charakteryzuje się łagodnym smakiem, zwartą konsystencją, brakiem skóry oraz nie ma ości . Dla wielu osób (które nie przepadają za „rybim” posmakiem) jest po prostu smaczna. W pigułce Panga to bardzo tania i dosyć smaczna ryba bez ości, pochodząca głównie z Wietnamu Panga nie zawiera zbyt dużych ilości witamin i składników mineralnych, a także pozbawiona jest kwasów tłuszczowych omega-3 Panga dostarcza pewnych ilości białka, choć na tle innych ryb nie ma go szczególnie dużo Niektóre sztuki pangi mogą zawierać stosunkowo wysokie ilości metali ciężkich - rtęci i ołowiu W pojedynczych przypadkach, w pandze mogą być obecne pozostałości antybiotyków Panga nie jest cenną dla zdrowia rybą i powinna być raczej unikana przez małe dzieci ze względu na możliwą obecność zanieczyszczeń Zobacz też: Ołów - szkodliwe działanie, występowanie w żywności Dane pochodzące z USA pokazały, że panga znajduje się na 6. miejscu pod względem najczęściej spożywanych ryb. Jednak tak szybko jak ryba ta zyskała popularność, tak samo szybko ją traci. Dlaczego? W mass mediach co raz częściej mówi się, że panga to jedna z najbardziej zanieczyszczonych ryb konsumpcyjnych. Czy tak jest rzeczywiście? Czy kupowanie pangi to zły wybór? Panga – wartość odżywcza Mówi się, że panga to tylko woda, białko, sól i nic więcej. W przypadku ryb zazwyczaj oczekuje się, że będzie ona bogata w kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę D, witaminę B12, selen, jod. Jak to wygląda w przypadku pangi, na tle innych ryb? Porównanie składu różnych ryb zamieszczono w tabeli 1. Tabela 1. Porównanie wartości odżywczej pangi (na 100 g) z wybranymi, innymi rybami. Wartość odżywcza Panga Dorsz Flądra Halibut Łosoś atlantycki Pstrąg Wartość energetyczna (kcal) 62 75 86 103 228 132 Woda (g) 84,0 80,7 79,3 74,5 64,7 74,1 Białko (g) 13,1 17,6 17,9 20,6 15,8 17,9 Tłuszcz (g) 1,1 0,6 1,6 1,0 18,3 6,7 Kwasy tłuszczowe omega-3 (g) 0,03 0,24 0,50 0,32 2,27 0 Kwasy tłuszczowe omega-6 (g) 0,06 0,001 0,01 0,008 2,23 0,34 Witamina D (µg) 0 1,0 0,8 9,0 9,66 13,0 Witamina B12 (µg) 0,4 1,11 2,99 0,96 4,10 3,36 Sód (mg) 318 76 65 64 46,8 53 Potas (mg) 235 338 394 398 362 414 Jod (µg) 2 253 15,7 0,1 2,74 10 Selen (µg) 13 28,7 20,4 - 16,6 17,3 Mięso pangi nie jest szczególnie wartościowe Jak widać, panga zawiera umiarkowane ilości białka (13,1 g/100 g), ale na tle innych ryb nie wyróżnia się korzystnie – pozostałe ryby zawierają więcej tego składnika. Panga niestety nie ma praktycznie wcale kwasów tłuszczowych omega-3, które są wyjątkowo cenne dla naszego zdrowia. Kwasy omega-3 występują głównie w rybach morskich i tłustych (panga jest rybą chudą i słodkowodną). Mięso pangi jest pozbawione też witaminy D i zawiera tylko niewielką ilość witaminy B12. Ryba ta jest również uboga w jod i selen. Co więcej, w porównaniu do pozostałych ryb (obecnych w niniejszym zestawieniu), panga jako jedyna zawiera więcej sodu (soli) niż potasu, co jest niekorzystne dla naszego zdrowia. Na wysoką zawartość sodu w pandze może wpływać dodawanie do filetów polifosforanów, w tym polifosforanu sodu (E451), które odpowiedzialne są za utrzymanie odpowiedniej struktury i wilgotności ryby. Oczywiście zamieszczone dane mogą różnić się w zależności od sposobu hodowli i miejsca występowania ryby, niemniej jednak można jednoznacznie stwierdzić, że panga nie posiada żadnych cennych dla naszego zdrowia wartości odżywczych. Jeżeli zależy nam głównie na walorach zdrowotnych, a nie np. na smaku, to panga nie będzie dobrym wyborem. Panga – czy jest szkodliwa? To, że panga nie zawiera w swoim składzie cennych składników odżywczych, nie powinno od razu przekreślać jej okazjonalnego spożywania. Wszak na co dzień większość z nas sięga niejednokrotnie po produkty o wątpliwej wartości odżywczej. Jednak co raz częściej napływające informacje o możliwym zanieczyszczeniu pangi budzą poważne wątpliwości co do bezpieczeństwa jej spożycia. Czy panga faktycznie może być niebezpieczna dla naszego zdrowia? Wydaje się, że tak. Panga pochodzi z rzeki Mekong przepływającej przez Wietnam, która uważana jest za jedną z najbardziej zanieczyszczonych wód - pestycydami stosowanymi np. przy uprawie ryżu. W pandze mogą występować metale ciężkie (toksyczne) Badania przeprowadzone w Bangladeszu pokazały, że panga może zawierać ołów w ilościach przekraczających dopuszczalny poziom ustalony przez Unię Europejską. W tym samym doświadczeniu wykazano, że ryba ta jest wolna od kadmu. Naukowcy z Włoch przebadali kilkadziesiąt (n=39) sztuk pangi w celu określenia w nich zawartości rtęci. Wykazali, że niemal 13% ryb zawierała rtęć w ilościach przekraczających dopuszczalny limit (>0,5 mg Hg/kg). Obecność rtęci w pandze potwierdzili też naukowcy z Brazylii. W przeprowadzonych przez nich badaniach stwierdzono, że aż połowa ryb posiadała zbyt wysoki poziom rtęci. Z kolei autorzy dwóch innych doświadczeń odnotowali, że przebadana panga nie zawierała metali ciężkich, takich jak kadm, arsen, ołów, nikiel w ilościach mogących niekorzystnie wpłynąć na nasze zdrowie. W 2018 roku opublikowano wyniki badań, w których odnotowano, że w większości przypadków, badana panga nie zawierała rtęci w ilościach przekraczających dopuszczalny limit. W kilku sztukach wykazano jednak zbyt wysoki poziom tego składnika. Naukowcy obliczyli, że gdybyśmy spożywali tygodniowo 350 g pangi (1 duży filet), to wraz z nią dostarczylibyśmy naszemu organizmowi ok. 30% dopuszczalnej, tygodniowej dawki rtęci. Nie jest to niepokojąca ilość, ale nie jest to też ilość, którą powinniśmy zbagatelizować. Autorzy publikacji zasugerowali, że panga nie powinna być częstym gościem w menu dzieci. Co możemy wywnioskować z powyższych badań? Istnieje pewne zagrożenie, że kupiona przez nas panga będzie zawierała przekroczony limit zawartości niektórych metali ciężkich. Sporadyczne spożycie takiej ryby oczywiście nie spowoduje od razu zatrucia i uszczerbku na naszym zdrowiu. Nie zmienia to faktu, że powinniśmy ograniczać spożywanie tego typu produktów. Tym bardziej, że toksyczne metale mogą się powoli odkładać w naszym organizmie. W niektórych partiach ryb mogą być obecne niewielkie ilości pozostałości pestycydów Na łamach renomowanego czasopisma naukowego Journal of the Science of Food and Agriculture opublikowano wyniki badania, w którym stwierdzono śladową obecność zanieczyszczeń w postaci pozostałości pestycydów, np. wielopierścieniowych węglowodorów poliaromatycznych, czy też związków chloroorganicznych. Autorzy doświadczenia uznali, że poziom występujących zanieczyszczeń w pandze jest bezpieczny dla naszego zdrowia. Podkreślili też, że zawartość szkodliwych związków w rybach może być zmienna i może zależeć od zanieczyszczenia wód pestycydami stosowanymi w rolnictwie. Według nich, konieczne jest ciągłe monitorowanie pozostałości pestycydów w rybach hodowlanych. Wyniki innych badań naukowych pokazały, że panga nie zawiera zanieczyszczeń (w istotnych ilościach) w postaci polichlorowanych bifenyli (PCB), polibromowanych eterów difenylowych (PBDe) i heksabromocyklododekanów (HBCD). W przeprowadzonym doświadczeniu zauważono nawet, że większe ilości tych zanieczyszczeń zawierały inne badane ryby, takie jak pstrąg, tilapia i łosoś. Jak widać, panga może zawierać śladowe ilości pozostałości pestycydów, choć uważa się, że ich poziom nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia. W mięsie pangi mogą sporadycznie występować pozostałości antybiotyków Doświadczenia wykonane w Tajlandii pokazały, że panga może zawierać pozostałości antybiotyków takich jak enrofloksacyna i sulfametoksazol. W większości badanych próbek poziom zanieczyszczeń lekami był niższy niż ustalone normy w Unii Europejskiej. Jednak w jednej próbce stwierdzono prawie 2,5-krotne przekroczenie dozwolonego limitu. Wyższe ilości antybiotyków znajdowały się w pandze ze skórą, co sugeruje, że w skórze ryby substancje te mogą być kumulowane. Jednocześnie naukowcy obliczyli, że uwzględniając to, ile powszechnie spożywamy pangi, ryba ta nie wpłynie negatywnie na nasze zdrowie ze względu na obecność antybiotyków W jednej z prac naukowych wykazano, że spośród przebadanych ryb i owoców morza, najwięcej przypadków naruszeń dotyczących przekroczenia dopuszczalnego limitu pozostałości leków dotyczyło krewetek, suma i pangi. Ponadto najczęściej stwierdzano zbyt wysoki poziom pozostałości leków w rybach pochodzących z krajów azjatyckich: Wietnamu, Indii, Chin, Tajlandii, Bangladeszu, czyli miejsc, z których zazwyczaj importowana jest panga. Niektóre rodzaje antybiotyków stosowanych u pang są wykorzystywane również wśród ludzi. Jeżeli spożyjemy zbyt wysokie ilości antybiotyków (w postaci np. zanieczyszczonych ryb), wówczas bakterie chorobotwórcze obecne w naszym organizmie mogą stać się na nie odporne. W konsekwencji, w przyszłości może to istotnie obniżyć skuteczność leczenia niektórych chorób bakteryjnych. Nie każda kupiona przez nas panga będzie zawierała pozostałości antybiotyków. Ale w porównaniu do innych ryb można sądzić, że ryzyko obecności leków jest wysokie właśnie w przypadku pangi. Panga może zawierać chorobotwórcze bakterie W badaniach przeprowadzonych w Polsce zauważono, że aż 70-80% pang eksportowanych do Polski, Niemiec i Ukrainy było zarażonych bakteriami - przecinkowcami (łac. Vibrio). uwaga! Bardzo ważne jest, aby nie spożywać pangi na surowo lub niedogotowanej Czy panga jest hodowana w klatkach? Co raz częściej można spotkać się z informacjami, że panga poza stawami, jest hodowana również w klatkach. Jest to prawdą. Wiele akwakultur opiera się właśnie na hodowli pangi w specjalnie przygotowanych do tego celu klatkach, na bardzo małej powierzchni. Uważa się nawet, że hodowla pangi w Wietnamie jest najbardziej intensywnym i produktywnym systemem produkcji żywności na świecie. Spora część ludzi postrzega takie praktyki jako niehumanitarne, które dodatkowo zniechęcają do sięgania po pangę. Trzeba jednak zaznaczyć, że „hodowla klatkowa” nie dotyczy tylko pangi ale wielu innych gatunków ryb. Czy pandze podaje się hormon kobiet ciężarnych (hCG)? Jednym z podnoszonych argumentów przeciwko spożywaniu pang jest wykorzystanie gonadotropiny kosmówkowej (hCG) w hodowli tych ryb. Gonadotropina kosmówkowa to naturalny hormon wytwarzany po zapłodnieniu przez zarodek i łożysko. Hormon ten, na potrzeby "przemysłowe" otrzymywany jest z moczu kobiet ciężarnych i faktycznie, niejednokrotnie jest stosowany (w postaci specjalnie przygotowanych preparatów) w hodowli pang, w celu kontroli ich rozrodu. Trzeba podkreślić, że nie jest to żadna nadzwyczajna praktyka. Dla przykładu, w Polsce podaje się hCG np. rybom karpiowatym. Stosowanie hCG u ryb nie niesie za sobą żadnych negatywnych skutków dla naszego zdrowia. Warto zauważyć, że gonadotropina kosmówkowa jest np. składnikiem leku - Pregnylu, stosowanego w leczeniu niepłodności kobiet (w celu wywołania owulacji) lub w terapii niewydolności hormonalnej jąder u mężczyzn. Pomimo, że sposób w jaki pozyskuje się hCG dla niektórych osób może nie brzmieć dobrze, to nie zmienia to faktu, że stosowanie tego związku w różnych gałęziach przemysłu nie jest niczym nadzwyczajnym i niebezpiecznym. Panga – spożywać czy nie? Pomijając różne doniesienia medialne, na podstawie aktualnego stanu wiedzy można stwierdzić, że sporadyczne spożywanie pangi jest zupełnie bezpieczne dla naszego zdrowia. Oczywiście nie można lekceważyć opublikowanych wyników badań, które pokazują, że niektóre sztuki pangi mogą być zanieczyszczone pozostałościami leków, pestycydów i metalami ciężkimi, przekraczając nawet dopuszczalne limity. Z tego względu nie zaleca się podawania pangi małym dzieciom. Biorąc też pod uwagę znikomą wartość żywieniową pangi można wywnioskować, że zakup pangi nie jest zbyt dobrą decyzją i lepiej wybierać inne ryby, np. łososia, dorsza, halibuta, flądryę lub pstrąga.